यहाँ पथ् (पठ्) धातु के सभी प्रमुख लकारों (tense/mood) में धातुरूप (परस्मैपदी) दिए गए हैं। पठ् धातु का सामान्य अर्थ है – पढ़ना या चलना। यह भ्वादि गण की परस्मैपदी धातु है।
📘 पठ् धातु के सभी लकारों में रूप
✅ 1. लट् लकार (वर्तमान काल – Present Tense)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पठति पठतः पठन्ति म. पुरुष पठसि पठथः पठथ उ. पुरुष पठामि पठावः पठामः
✅ 2. लङ् लकार (भूतकाल – Past Tense)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष अपठत् अपठताम् अपठन् म. पुरुष अपठः अपठतम् अपठत उ. पुरुष अपठम् अपठाव अपठाम
✅ 3. लृट् लकार (भविष्यत् काल – Future Tense)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पठिता पठितारौ पठितारः म. पुरुष पठितासि पठिताथः पठिताथ उ. पुरुष पठितास्मि पठितावः पठितामः
✅ 4. लोट् लकार (आज्ञार्थ – Imperative Mood)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पठतु पठताम् पठन्तु म. पुरुष पठ पठतम् पठत उ. पुरुष पठानि पठाव पठाम
✅ 5. विधिलिङ् लकार (कामना / संभावना – Potential Mood)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पठेत् पठेताम् पठेयुः म. पुरुष पठेयः पठेतम् पठेयुः उ. पुरुष पठेयम् पठेयाव पठेयाम
✅ 6. आशीर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु – Benediction Mood)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पठ्यात् पठ्यास्ताम् पठ्युः म. पुरुष — — — उ. पुरुष — — —
(मध्यम और उत्तम पुरुष का प्रयोग नहीं होता)
✅ 7. लुङ् लकार (अनद्यतन भूतकाल – Remote Past Tense)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष अपठत् अपठताम् अपठन् म. पुरुष अपठः अपठतम् अपठत उ. पुरुष अपठम् अपठाव अपठाम
✅ 8. लिट् लकार (परिपूर्ण भूतकाल – Perfect Tense)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पपाठ पपाठतुः पपाठुः म. पुरुष पपाठिथ पपाठतम पपाठ उ. पुरुष अपाठिषम् अपाठिव अपाठिम
✅ 9. लुट् लकार (प्रथम भविष्यत काल – First Future)
(बहुत कम प्रयोग होता है)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष पष्यति पष्यतः पष्यन्ति म. पुरुष पष्यसि पष्यथः पष्यथ उ. पुरुष पष्यामि पष्यावः पष्यामः
✅ 10. लृङ् लकार (विकल्प भविष्यत काल – Conditional Future)
पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन प्र. पुरुष अपठिष्यत् अपठिष्यताम् अपठिष्यन् म. पुरुष अपठिष्यः अपठिष्यतम् अपठिष्यत उ. पुरुष अपठिष्यम् अपठिष्याव अपठिष्याम
📌 नोट्स:
लिट् और लुट् लकार सामान्य भाषा में बहुत कम प्रयुक्त होते हैं।
यह सभी रूप परस्मैपदी में हैं।
यदि आप आत्मनेपदी , कृदंत रूप , नामधातु , या धातुपाठ के अनुसार अन्य प्रयोग चाहते हैं, तो बताइए।